Verplichte medische keuring: nieuw EU-plan zet rijbewijs op de schop

Europa wil dat alle bestuurders periodiek worden getest

De Europese Unie gaat het rijbewijs ingrijpend hervormen. Vanaf 2025 wordt een medische test verplicht voor alle automobilisten, ongeacht leeftijd. Ook verdwijnt het papieren rijbewijs stap voor stap om plaats te maken voor een volledig digitale versie.

De maatregelen zijn onderdeel van een breder plan om de verkeersveiligheid te verbeteren en het aantal verkeersdoden in Europa terug te dringen.

Waarom Europa het rijbewijs opnieuw bekijkt

In Brussel groeit de zorg over de verkeersveiligheid. Jaarlijks komen in de EU nog altijd zo’n 20.000 mensen om bij verkeersongevallen. Volgens experts hangt een deel daarvan samen met gezondheid en concentratieverlies achter het stuur. De nieuwe hervorming, die het Europees Parlement in oktober 2025 goedkeurde, moet daar verandering in brengen.

Door medische controles en digitale registratie op te nemen in één systeem wil de EU eerder kunnen ingrijpen bij verminderde rijgeschiktheid. Ook moeten verschillen tussen lidstaten verdwijnen, zodat de regels overal gelijk worden toegepast.

Medische test voor iedereen

De grootste verandering: een verplichte medische keuring voor iedereen met een rijbewijs. Die test richt zich vooral op zicht, reactiesnelheid en hartgezondheid. Oudere bestuurders worden daarbij vaker gecontroleerd, maar ook jongere automobilisten moeten periodiek aantonen dat ze nog rijgeschikt zijn. De standaardkeuring omvat:

• Een oogtest (zicht, diepte, gezichtsveld)
• Een test van reactiesnelheid
• Een beoordeling van hart- en vaatgezondheid
• Een korte cognitieve screening bij twijfel over concentratie of geheugen

De uitslag kan leiden tot advies, kortere geldigheid of een verplichte herkeuring. De EU laat ruimte aan lidstaten om de frequentie zelf te bepalen, waardoor Nederland de regels op maat kan invoeren.

Extra aandacht voor 65-plussers

Voor oudere bestuurders komt er extra controle. Vanaf 65 jaar kunnen lidstaten verplichte, frequente medische tests opleggen om de rijgeschiktheid te blijven garanderen. Brussel benadrukt dat het geen straf is, maar een voorzorgsmaatregel. Toch roept het voorstel vragen op over kosten, privacy en wachttijden bij artsen.

Nederland heeft al medische keuringen voor 75-plussers, maar deze EU-maatregel kan die leeftijdsgrens verlagen of uitbreiden. Hoe streng de uitvoering wordt, hangt af van het ministerie van Infrastructuur.

Het papieren rijbewijs verdwijnt

Naast strengere medische eisen zet de EU vol in op digitalisering. Vanaf 2033 moet het klassieke, fysieke rijbewijs verdwijnen. In plaats daarvan komt een Europees digitaal rijbewijs dat via smartphone of app te tonen is.

Dat moet grensoverschrijdend rijden eenvoudiger maken en fraude tegengaan. De voordelen:

• Snellere controle aan de grens of bij huurauto’s
• Eenvoudiger verlengen of vernieuwen
• Sneller herstel bij verlies of diefstal

Nederlanders die al een digitaal rijbewijs op hun telefoon hebben via de RDW-app, krijgen dus een voorproefje van hoe het nieuwe Europese systeem eruit gaat zien.

Kritiek en vragen

Hoewel de plannen breed zijn goedgekeurd, klinkt er ook kritiek. Artsen en belangenorganisaties vragen zich af of medische zelfevaluaties en periodieke tests daadwerkelijk bijdragen aan veiligheid. Daarnaast blijft onduidelijk wie de kosten draagt, de automobilist, de zorgverzekeraar of de overheid.

De EU laat die beslissing voorlopig aan de lidstaten. Dat kan betekenen dat de regels en kosten per land uiteenlopen, wat tot ongelijkheid leidt. Nederland verwacht de plannen binnen drie jaar te implementeren, met nog één jaar extra voor de volledige invoering.