Luxeauto’s op kosten van de staat: hier trekt de regering eindelijk de stekker eruit

Luxe rijden met belastinggeld

De Britse minister van Financiën Rachel Reeves kondigt een stevige hervorming aan van het zogenoemde Motability-programma. Deze regeling stelt mensen met een handicap of chronische aandoening in staat om via hun uitkering een nieuwe auto te leasen.

In de praktijk gaat het echter niet alleen om kleine stadsauto’s: duizenden deelnemers rijden in een BMW, Audi of Mercedes. Volgens Reeves is het systeem doorgeschoten en tijd voor verandering.

De minister wil dat de regeling terugkeert naar haar oorspronkelijke doel: mobiliteit mogelijk maken voor mensen die het écht nodig hebben, niet het subsidiëren van wat zij 'een premium rijervaring op kosten van de belastingbetaler' noemt.

Uit cijfers blijkt dat het programma inmiddels zo’n 800.000 mensen bedient, waarvan ongeveer 40.000 met een luxe model. De jaarlijkse kosten voor de Britse overheid lopen op tot ruim 2,8 miljard pond.

De politiek onder druk

De ingreep is politiek gevoelig. Critici prijzen het plan als een noodzakelijke correctie, terwijl belangenorganisaties voor mensen met een beperking waarschuwen dat de overheid opnieuw een kwetsbare groep stigmatiseert.

Reeves benadrukt dat bestaande contracten niet worden geraakt, maar toekomstige aanvragen strenger worden beoordeeld. Belastingvoordelen verdwijnen waarschijnlijk deels, en topmerken worden mogelijk uitgesloten van de lijst beschikbare voertuigen.

De discussie raakt aan een bredere spanning in Groot-Brittannië. Sinds de pandemie is het aantal mensen dat ziekte- of arbeidsongeschiktheidsuitkeringen ontvangt fors toegenomen, vooral door psychische klachten.

Tegelijkertijd groeit de publieke onvrede over wat sommigen zien als een ‘luxe levensstijl op staatskosten’. Reeves’ maatregelen moeten volgens het ministerie het vertrouwen in het sociale stelsel herstellen.

Waar eindigt ondersteuning en waar begint luxe

Voor Nederlandse lezers klinkt dit debat opvallend bekend. Ook hier is de discussie over de grenzen van overheidsondersteuning regelmatig onderwerp van politiek vuurwerk.

vNederland kent weliswaar geen vergelijkbare leaseconstructie voor uitkeringen, maar ook hier betalen fabrikanten en importeurs mee aan aanpassingen voor gehandicaptenvoertuigen.

De vraag wat redelijk is, blijft universeel: waar eindigt ondersteuning en waar begint luxe? Het Britse Motability-model was ooit een toonbeeld van sociale vooruitgang, maar lijkt nu symbool te staan voor de druk op het welvaartsstelsel.

'Het gaat om eerlijkheid'

Reeves wil niet tornen aan de basis van het systeem, maar wel aan de privileges die het omringen. “Het gaat om eerlijkheid,” liet ze via haar woordvoerder weten. “Iedereen verdient mobiliteit, maar niemand heeft recht op een gesubsidieerde luxeauto.”

Of het Britse voorbeeld invloed krijgt in Nederland, valt nog te bezien. Toch werpt het plan van Reeves een interessante schaduw vooruit. Want als de discussie over kosten, rechtvaardigheid en steun zich verplaatst naar de wereld van mobiliteit, is de vraag niet langer óf maar wanneer andere landen volgen.