Analyse: het tienpuntenplan 'Maak Nederland Filevrij'

De leden van de Algemene Nederlandse Wielrijdersbond werd gevraagd met oplossingen voor het dichtslibben van de wegen te komen.  Niet dat er nog niet honderdduizend mensen op verschillende ministeries, planbureaus, denktanks en bij rijkswaterstaat mee bezig zijn, maar wie buiten de infrastructurele planbubbel opereert heeft wellicht verfrissende nieuwe inzichten. Helaas zijn er maar zo veel potentiële oplossingen, dus iets echt nieuws lezen we niet. Wel geeft het aan waar 'de gewone man' kennelijk prioriteiten legt.

Het tienpuntenplan dat er uit rolde wordt vandaag aan de Tweede Kamer aangeboden onder de naam Maak Nederland Filevrij. We analyseren ze even:

• Geef vrachtwagens een eigen rijstrook

Die hebben ze al, deze heet de rechter rijstrook. Mocht het punt doelen op het oude plan om een extra separate strook die speciaal en alleen voor vrachtwagens wordt aangelegd, dan vinden we dat ook prima, maar hierbij loop je tegen logistieke en infrastructurele bezwaren aan. Daarnaast, als alle trucks in een treintje aan het platoonen zijn, en eentje krijgt pech of een klapband, waar gaat de rest dan naartoe?

• Verbeter het openbaar vervoer op filegevoelige trajecten

Daar wordt momenteel natuurlijk al aan gedacht, maar ook het OV zit aan zijn limieten. Daarnaast zorgt een grotere nadruk op het OV voor knelpunten elders, we kennen het bekende voorbeeld van Vught dat daar de tienminutentreinen tussen Amsterdam en Eindhoven nu met bijna permanent dichte spoorwegovergangen zit.

• Verminder het woon-werkverkeer

Allemaal thuiswerken! In principe een goed idee, maar de realiteit is dat meneer Edgar en meneer Jos gewoon elke dag om 8 uur 's ochtends op hun werkplek verwacht worden. Wie flexibel kan werken probeert dit.

• Breid het wegennet uit

Moar asfalt! Uitstekend idee. Aan de andere kant, hoeveel meer stroken wil je er nog tegenaan gooien in de betonjungle die de Randstad is? Laten we in het allerdrukste stukje Nederland zorgen voor een flexibel OV, met lightrailverbindingen en alles. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan, zeker als je nagaat dat we juist heel veel bedrijven-/en kantorenterreinen aan stadsranden langs uitvalswegen hebben gebouwd.

• Investeer in slimme technologie

'investeer in slimme technologie'. Wie? De autofabrikant? Gebeurt al volop. De wegbeheerder? Ook die gaat met zijn tijd mee. Overheid? Dito. Deze algemene kreet is vrij breed interpreteerbaar, dus 

• Varieer minder met de maximumsnelheid op snelwegen

Helemaal mee eens. De lappendeken van verschillende maximumsnelheden is een draak, sowieso is dat hele 130-verhaal redelijk onzinnig als je het niet meteen overal doorvoert. Ook hier is overigens de grote boosdoener niet de maximumsnelheid, maar vooral het gedrag van de weggebruiker: in plaats van te anticiperen op het van grote afstand zichtbare bordje '100', wordt er velen op de rem gestampt zodra dit is bereikt.

• Stimuleer het gebruik van de fiets

Ja! Mensen moeten vooral met hun luie reet uit de auto komen en meer de fiets pakken. Dit helpt niet alleen het aantal auto's verminderen, het is ook nog goed tegen je bierpens. Maar of dit nou weer 'gestimuleerd' moet worden? Is het feit dat je door te fietsen niet in een dikke file staat geen stimulans genoeg? We zouden eerder stellen: werk het gebruik van de fiets niet tegen met onzinmaatregelen als bijtelling op je e-bike. Een bijkomend nadeel is het Nederlandse weer, dat niet altijd uitnodigt om de fiets te nemen, als je ook een auto voor de deur hebt staan waar de vaste lasten voor doorlopen, ongeacht of je hem gebruikt of niet.

• Stuur meer politie de snelweg op

Met wat voor doel? Het klinkt vrij onlogisch om de verkeersdruk te verlichten door meer auto's de weg op te sturen, maar we snappen de gedachtengang erachter: gedragsbeïnvloeding. Is het echter niet zo dat mensen zich vooral wat nerveus of juist overdreven netjes gedragen, zodra er een opvallende politieauto in de buurt is?

• Leer van verkeersongevallen

Dit is Nederland, dus elke kleine botsing wordt gedocumenteerd. Hiermee voorkom je echter niet dat ongevallen ontstaan, dit is en blijft mensenwerk, aangezien auto's precies doen wat hun bestuurder ze opdraagt. Daarnaast is het een onvervalste top-down-benadering: hoe moet een overheid/wegbeheerder in hemelsnaam greep hebben/houden op wat een autobestuurder uitspookt. Wie om zich heen kijkt in het verkeer weet dat er de nodige idioten op de weg zitten, die met hun gedrag in zelfs de meest logische en veilige wegindeling nog een ongeluk kunnen bouwen.

• Verbeter de reisinformatie

Hallo 2017? Smartphone? Google Maps? Realtime verkeersinfo met kleurtjes via 4G? Anno 2017 bestaat de wereld uit meer dan een paar matrixborden die de snelste route over de ring A10 aangeven. De matrixborden leveren de meest essentiële info, en verder moet je dit soort zaken vooral bij de weggebruiker zelf neerleggen, lijkt ons.

Bovenstaande is waar 17.000 ANWB-leden en een gros wegenwachters mee op de proppen konden komen. Grote afwezige in het verhaal: het 'K'-woord. En dan bedoelen we niet het synoniem voor ongeremde celdeling wat scheldende kansenjongeren nog wel eens naar je hoofd slingeren, maar de kilometerheffing. Dit zou teveel een politiek statement zijn, wat niet zo handig is als je het juist aan de Kamer overhandigt.

We hebben nog wel enkele aanvullingen:

• Rijverbod voor recidiverende smartphonegebruikers

Voor onze mening over smartphones achter het stuur verwijzen we u graag naar al onze eerdere artikelen hierover.

• Rijverbod voor eenieder die niet kan invoegen en daarom de rest van het verkeer met files opzadelt

De ware plaag van het drukke verkeer zit hem in mensen die invoegen, maar geen benul hebben van snelheid matchen en positionering. Hierdoor krijg je de bekende golfwerking naar achteren bij grote verkeersintensiteit.

• Containers die binnenkomen in Rotterdam en sowieso het land verlaten op de trein/boot zetten. 

We moeten eens af van de mentaliteit om in Nederland alles maar de snelweg op te gooien. Laad containers in Duitsland maar over op een truck die bij een groot laadstation klaarstaat, of vervoer ze verder per trein door het volgende transitland. Als alternatief hebben we ook nog drie grote rivieren in Nederland, waar massa's binnenvaart over kunnen. Gebruik dat ook eens wat intensiever.

Daarnaast is het vooral een kwestie van wachten tot autonome auto's het woon-werkverkeer beter gaan doen dan menselijke bestuurders dat nu doen, connected auto's die voorzien dat je over 10 kilometer in de file staat en daar hun snelheid op aanpassen. Tot slot liggen er kansen in
de volwassenwording van deelautovloten. Kijk je veel verder in de toekomst, dan kan je denken aan asfalt met dynamische wegbelijning: bij normale intensiteit heb je rijstroken zoals nu, zodra er een bottleneck aankomt worden de rijstroken veel smaller, waardoor alles weliswaar dichter op elkaar zit, maar de capaciteit in stroken tegelijkertijd verdubbeld wordt.