Het nieuwe Top Gear is vooralsnog een grote teleurstelling

Clarkson, Hammond en May kregen vaak de kritiek dat hun programma te gescript was. Dat ze een 'schoolboy sense of humour' hadden en dat het allemaal te flauw was. Zondagavond konden we zien hoe hard zij al die jaren hebben gewerkt, hoe al die clichés over hun chemie waar bleken te zijn en hoe ontzettend moeilijk het is om zelfs het beste script om te werken tot een uur toptelevisie. Pas toen zij er niet meer waren, bleek dat hun schoenen toch wel echt een maatje te groot waren.

Wij hebben steeds gezegd dat het nieuwe Top Gear waarschijnlijk een goed autoprogramma wordt. Dat we ons, met de komst van The Grand Tour later dit jaar, konden verheugen in twee prachtige programma's over auto's. Laat één ding duidelijk zijn: dat geloven we nog steeds. Al zal er veel moeten veranderen en zagen wij zondagavond in het hernieuwde Top Gear heel weinig dat ook maar enigszins op het niveau van de vorige series was. De belangrijkste reden: het nieuwe team wilde te graag het oude zijn, op het gênante af. En dan kunnen ze niet anders dan afgerekend worden op de kwaliteiten van hun imitaties. 

Grappen zijn taboe
Kortstondig leek het erop dat de angst voor een bloedeloos en politiek correct Top Gear ongegrond was. Door een een-tweetje met het publiek volgde de vraag of de Indiase studiogasten (die bovenop een Vauxhall Vectra (?!?!) zaten) iets met de catering van doen hadden. Evans met fijn vals plooitje in het gezicht: "We don't talk about catering on the show anymore".  Slecht nieuws: deze directe steek naar Clarkson en de fracas ten gevolge van matige catering was de beste grap van de avond. En afgezien van LeBlancs ad lib-commentaren, de enige.

Letterlijk, want Chris Evans had voor de gelegenheid een nieuwe dictie aangeleerd. Die van Jeremy Clarkson. In het eerste item streed Chris Evans in een Dodge Viper ACR tegen Sabine Schmitz in een Chevrolet Corvette Z06. Ze raceten over een vliegveld vol speelgoed van de US Marines alsof ze een dog fight uitvochten. Wild spinnende Amerikanen zijn niet het gemakkelijkste doelwit om missile lock op te krijgen. Waar hebben we dit ook weer eerder gezien? Oh ja, in de tweede aflevering van het negentiende seizoen. Zeker niet het beste optreden van de old boys, dus dringt zich de vraag op waarom nu juist dit werd gekopieerd. Maar dat was niet de bron van alle verbazing, het was Evans die zijn radiostem had ingeruild voor het overbekende metrum snel-pauze-langzaam-pauze...in the world. "And so it's The Viper...that is officially...Top Gun."

Jan Roos in de Peel
Terug in de studio bespreken LeBlanc en Evans het item na met een paar vergetelijke 'grappen'. LeBlanc heeft een natuurlijke charme, maar acteert even goed als Richard Hammond als hij een show staat te presenteren. Verschrikkelijk. Bovendien wordt onmiddellijk duidelijk dat wij op school beduidend meer chemie hebben gehad dan er tussen de twee presentatoren bestaat. Dat geldt zelfs voor mensen met een alfapakket. (Zijn wij trouwens de enigen die vinden dat Chris Evans eruitziet als een ongrappige Jan Roos, na vijftig jaar turfsteken in de Peel?)

Om de Dodge en de Corvette te testen, wordt The Stig van stal gehaald. Compleet met een "some say...". Evans schreeuwt een commentaar onder het lap. Uiteraard om het spannend te maken. Wat niet werkt. De waarlijk autische Top Gear-kijker ziet overigens dat alle autonamen en -tijden op het power lap-board zijn herschreven. Dat is niet het geschreven koeterwaals van Clarkson. Zielig om je show zo te moeten zuiveren, zo zielig dat we de bloedsnelle 1.15,1 van de Viper even vergeten.

Drank halen
En dan wordt het saai. Nee, echt saai. Normaal zouden we wachten tot de Star in a reasonably priced car om wijn sterk koffie te pakken, maar die hebben we nu nodig. Evans en LeBlanc doen een Britain versus the US in Reliant Rialto's, de verschrikkelijke opvolgers van de Reliant Robin. Ze rijden van Londen naar Blackpool. Tering wat saai, vooral omdat alle, echt alle 'scheldwoorden' wordt weggepiept of -gesneden. Zelfs 'oh cock!' zou het in dit inclusieve programma niet halen. Net als de meesterlijke slapstick uit het klassieke Reliant-item uit de eerste aflevering van seizoen vijftien, waarin Clarkson voortdurend op zijn kant ligt. Allemaal te kwetsend.

Och heden. Als je het over de duvel hebt. Stars in a reasonably priced rallycross car. Nieuw format waarbij twee bekenden, in dit geval Gordon Ramsay en Jessi Eisenberg (van The social network, btw) rondrijden over een rallycross-circuit met een Mini Cooper Works. Dit was altijd al het zwakste element in de show, tenzij Rowan Atkinson of Alistair Campbell langskwamen, maar nu is het helemaal omgetoverd tot een drankhaalmomentje. Het werd een broodnodige fles wijn. 

Ouderwets goed
Dan het meest Top Gear-achtige segment van het nieuwe programma. Matt LeBlanc test de nieuwe Ariel Nomad. De beelden, de slomo's en zelfs de teksten zouden het wel halen in het klassieke Top Gear. Aan de review wordt echter snel een onbegrijpelijke challenge met een parachutist en een motorrijder geknoopt. Zwaar gescript zonder de noodzakelijke levendigheid.

Enfin, we hebben er eigenlijk al geen zin meer in, maar Evans en LeBlanc zetten hun tug of war tussen Groot-Brittannië en de Verenigde Staten voort. Willy's Jeep tegen een series 1 Land Rover. Touwtrekken, modder, geschreeuw, meer modder en een verliezend Amerika. Blij dat het over was en bang dat dit een terugkerend thema wordt.

The Grand Tour
Natuurlijk horen we te zeggen hoe dapper het nieuwe team is om het oude op te volgen. Maar er is een verschil tussen dapperheid en overmoed. Als je zo uitdrukkelijk volgens het oude recept blijft werken, moet elk korreltje zout perfect zijn, mag met niets gemarchandeerd worden. En misschien hebben ze dat juist te hard geprobeerd. Want de moeiteloosheid was weg en joie de vivre bleek een heel moeilijke uitdrukking. 

Op een paradoxale wijze is de druk op Clarkson, Hammond en May nu nog groter dan voorheen. Niet alleen moeten zij laten zien dat ze zichzelf opnieuw kunnen uitvinden terwijl ze al het goede behouden. Ze moeten verder. Met het tegenvallen van het nieuwe Top Gear, wordt de last op hun schouders alleen maar groter: ze moeten innoveren én het beste autoprogramma ter wereld maken. De andere kandidaat moet namelijk enorm verbeteren voordat het ook maar in de buurt komt van de kroon.

Naschrift: aflevering terugkijken? U kent de weg naar de bekende torrentboeren. VPN op Engeland zetten en via BBC's iPlayer kijken kan natuurlijk ook.