Volkskrant volhardt: 'meer doden bij 130'

Disclaimer vooraf: we richten ons hier op personenauto's, met de wetenschap dat er ongetwijfeld ook aanvaringen zijn geweest met vrachtverkeer, maar dit is niet zo expliciet geformuleerd, en dus zou dit meenemen het beeld overmatig compliceren.

In 2015 vielen in Nederland 621 verkeersdoden (bron), een stijging ten opzichte van 2014 (570). Van deze 621 doden viel 224 in een personenauto, 36% van het totaal. Het gros van de doden viel echter op gemeentelijke wegen, met een maximumsnelheid van 50-100 km/u. Tellen we alle cijfers die de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid voor ons uitzocht op, dan komen we op 260 verkeersdoden op 50-/60-/80- en 100-wegen die géén Rijksweg zijn. 

Op Rijkswegen met een Vmax van 120/130 km/u waren respectievelijk 30/31 verkeersdoden te betreuren, 10% van het totaal. De Volkskrant telde overigens 29/26 doden, maar dat zou kunnen liggen aan een andere definitie. Nu horen we u denken 'dood is toch dood?', en dat klopt, maar de vraag is in welk jaar je iemand telt die op 25 december een ongeluk had en op 5 januari overlijdt.

Een citaat: "Van de 250 botsingen op 130 km/uur trajecten was in 10% van de gevallen sprake van een dodelijk ongeval. Op de 120 km/uur en 100 km/uur trajecten was dat respectievelijk 7% en 2%." Wie naar aanleiding van deze cijfers concludeert dat 100-wegen dus 5 keer veiliger zijn dan 130-wegen is af. We weten allemaal dat de meeste kop-staartjes in langzaamrijdend verkeer voorkomen, dus daar waar file staat of vormt. Dit is bijna nooit een 130-weg. Een ongeval dat echter op volle snelheid gebeurt zal eerder serieuze consequenties hebben dan wat blikschade op stapvoets-tempo.

Elke verkeersdode is er één teveel, daar kunnen we het allemaal over eens zijn, maar aan de andere kant kan je je afvragen hoe mensen het überhaupt voor elkaar krijgen om op een (doorgaans rechte) 130-weg op elkaar te botsen. Afgezien van freak accidents met plotseling opduikende files uit het niets (en dus eigenlijk het niet ver genoeg vooruit kijken van de veroorzaker), of door een halve tamme die zit te appen in plaats van voor zich te kijken zal er misschien eens een fout worden gemaakt met iemand die een inhaalactie voltooit waar net verkeer invoegt, maar ook dat is vermijdbaar door goed te kijken, zoals het ons geleerd wordt tijdens onze rijlessen. En dan hebben we het nog niet eens over ongevallen waarbij alcohol in het spel is of wordt spookgereden, zaken waarbij je ook moeilijk een maximumsnelheid de schuld kunt geven.

Wat we hiermee zeggen willen is dat zware ongevallen op doorgaans zeer overzichtelijke snelwegen zonder kruisende verkeersstromen bijna altijd het gevolg zijn van grove nalatigheid danwel complete inschattingsfouten van menselijke bestuurders. En ja, als je met 200 ergens op klapt ben je eerder dood dan wanneer je dit met 100 doet, dat is simpele natuurkunde. Met steeds meer actieve en passieve veiligheid in auto's proberen we het aantal doden steeds dichter richting nul te dirigeren, maar tenzij we naar een Demolition Man-achtig scenario gaan, met auto's die zich bij een botsing helemaal vol-purren, gaan we dat niet redden. Het is doorgaans niet 120 of 130 dat tot verkeersdoden leidt, maar de volstrekt onbegrijpelijke en lakse acties van een zeer klein percentage unfähige weggebruikers. 

Verder kudos voor de Volkskrant dat ze nog eens goed naar de cijfers hebben gekeken (een interactieve uitpluiskaart vindt u HIER), hoewel ze hiermee eigenlijk ook erkennen dat ze de vorige keer met hun oversimplificaties de plank zwaar missloegen. Aan ons verder de taak om de cijfers in perspectief te plaatsen, en uit te lichten dat slechts 10% van de verkeersdoden op een 120- of 130-weg valt. Als we zouden willen dat ons niets overkwam, dan konden we beter in een grote plastic bal met zwembandjes over straat gaan.

Storend is wel dat opnieuw Hoogleraar Bert van Wee uit de rolodex werd geplukt, en ingezet als wetenschappelijke joker, erg doorzichtig. Dat is net zoiets als Quinsy Gario of Sunny Bergman steeds als expert opvoeren bij onderzoekjes dat Nederland steeds racistischer wordt, of een woordvoerder van de KFC ter verdediging van de stelling dat de Nederlandse jeugd helemaal niet dikker wordt. Van Wee past duidelijk in het straatje van de Volkskrant, dus die mag steeds een Azijnbode-welgevallige mening droppen. 

Tot slot, en we hebben dit al vaker gezegd: bij het opvoeren van de gegevens wordt geïmpliceerd dat mensen altijd precies de maximumsnelheid rijden. Iedereen die wel eens op een snelweg rijdt weet dat dit incorrect is. Op 130-wegen rijden veel mensen gewoon 120, sommige mensen nog langzamer. Bij een zeer hoge verkeersintensiteit is dit alleen maar goed, daar horen de snelheidsverschillen ook klein te zijn. Ons maken ze echter niet wijs dat een oplettende anticiperende bestuurder met 130 op de klok voor een grotere gevaarzetting zorgt dan dezelfde chauffeur die 120 rijdt. Niet dat dit uitmaakt voor het welles/nietes-spelletje van voor- en tegenstanders, die houden gewoon hun oogkleppen op en blijven de tegenpartij met hun eigen argumenten bestoken.