Het CBR voelde de druk van de bureautjes zoals SlaagVandaag en AltijdGeslaagd en liet daarom onderzoek doen naar de examens. ON-AF-HAN-KE-LIJK onderzoek door RCEC, een samenwerking van de universiteit Twente en CITO, zo toetert het CBR vandaag trots in een persbericht. Twijfelachtig, zo oordelen wij, want CITO is tenslotte ook de organisatie die de vragen in eerste instantie heeft gemaakt. Het bedrijf zit dus met de hulp van een universiteit zijn eigen vragen te beoordelen.
De uitslag was dan ook niet zo rooskleurig als het CBR doet vermoeden. Uit de data-analyse op de 4.500 bestaande vragen bleek dat er 57 voorspelbare specifieke kenmerken in voorkwamen. Weliswaar een klein aantal op de 2.200 mogelijke specifieke kenmerken, maar de niets-weten-wel-slagen-bureautjes hebben slechts een paar ezelsbruggetjes nodig om hun betalend lesvee succesvol over de examendam te tillen.
Het CBR heeft dan ook ingegrepen en honderden vragen geschrapt. Toch ontkent de rijbewijzengroothandel stellig dat de bureautjes ooit van hun zwakheden gebruik konden maken. "We hebben ook onze examens nagelopen en troffen in geen enkel examen meer dan twee keer een voorspelbaarheid aan. Door het aanleren van trucjes kun je dus niet slagen bij het CBR." Zolang een paar twijfelachtige leermeesters nog steeds bussen IQ-lozen tegelijk een theoriecertificaat kunnen bezorgen, blijven wij nog even sceptisch over deze uitspraak.
Het CBR kondigt ondertussen ook een enorme lijst maatregelen aan voor een bedrijf dat zojuist heeft geconstateerd dat alles oké is. Zo werkt de organisatie "in hoog tempo" aan nieuwe vragen en de invoering van nieuwe vraagtypes die minder gevoelig zijn voor ongewenste voorspelbaarheid. "Denk hierbij bijvoorbeeld aan sleepvragen of meerdere antwoorden goed." Daarnaast moet het onderdeel gevaarherkenning worden doorontwikkeld.
Genoeg werk dus voor CITO die goede zaken doet met dit onderzoek. Niet alleen moeten er veel nieuwe vragen worden bedacht, maar ook wil het CBR dit voorspelbaarheidsonderzoek elk jaar herhalen. We weten nog niet of de theoriebureaus verliezen met deze maatregelen, maar we kunnen wel concluderen dat de uitvoerder van het onderzoek alleen maar wint.