SWOV-baas pleit voor totale controlestaat

Nederland gaat naar de vaantjes en Den Haag heeft het weer eens gedaan. Deze generieke mening kan je elke dag overal horen en vandaag komt hij uit de mond van iemand die niet alleen een mening de ether in slingert (en dat moet ook, want het is zijn werk), maar ook de instrumenten heeft om deze te onderbouwen.

U kent Peter van der Knaap wellicht als de man die de stedelijke bevolking 30 wil laten rijden, onlangs hadden wij hier nog een item over. Maar van der Knaap is nog niet uitgeprofileerd, zo blijkt uit een groot interview in de Rotterdamse sportbode vandaag. Hierin krijgt de overheid er van langs omdat het a) iedereen in flimsy lichte auto's heeft geduwd en b) omdat er veel te weinig bekeurd wordt. Vooral voor die laatste mening is het vrij lastig medestanders te vinden, gokken wij zo.

We doen even een citaatje: ,,Belastingvoordelen op energiezuinige auto's hebben ervoor gezorgd dat we minder veilige en kleinere auto's hebben gekocht. Omdat bijtelling niet gebaseerd is op uitstoot maar ook op gewicht, is er beknibbeld op allerlei veiligheidsvoorzieningen zoals automatische remsystemen."

Ja, het is waar dat Nederland voornamelijk kleine autootjes koopt uit financiële overwegingen, maar vooral ook omdat grotere auto's in sommige huishoudens niet nodig zijn. Bijvoorbeeld omdat het A-segmentertje dat wordt aangeschaft een tweede auto is waarmee een paar kilometers gemaakt worden en dat je ook nog een beetje makkelijk in een stad moet kunnen parkeren. En ja, massa zal het bij een verder gelijkwaardig gevecht altijd winnen, maar omdat we in Nederland een relatief jong wagenpark hebben zijn de auto's relatief veilig. Laat maar eens een nieuwe kleine auto op een veel grotere auto van 20 jaar oud botsen en kijk wat er gebeurt. 

Verder gaat van der Knaap met deze mening geheel voorbij aan zijn eigen cijfers, die aantonen dat slechts 35% van de verkeersdoden in 2015 in een auto zat. De meerderheid van de doden valt op tweewielers, scootmobielen en onder voetgangers. Ook slaat het argument van de veiligheidsvoorzieningen als een lul op een drumstel: zelfs de VW up en zijn afgeleiden hebben al een automatisch remsysteem.

Bovendien: als je jezelf hebt opgewerkt tot praktisch het meest verkeersveilige land ter wereld, dan kan je slechts één kant op in de ranglijst: omlaag. Nederland ging van 3.264 doden in 1972 naar 570 in 2014 (bron). In 2015 zagen we een flinke knik omhoog naar 621 doden; een kwalijke zaak, maar cijfers van één jaar geven nog geen tendens weer. Het is wel weer typisch Nederlands om dan meteen te gaan vingerwapperen en schuldigen te zoeken: de 130-limiet op de snelweg doet het altijd goed en ook het lekker algemene 'falende overheid' is een grote hit vanaf de zijlijn. Gek genoeg komt het volledig plausibele element van 'een sterk vergrijsde populatie die zich op kwetsbare plekken in het verkeer bevindt' of 'half Nederland zit onder het rijden met zijn neus op een smartphonescherm' nooit echt terug in de argumentatie.

Waar van der Knaap de spijker wél op de kop raakt, is op het vlak van de alsmaar tekort schietende handhaving. We bedoelen in het bijzonder de totale afwezigheid van de politie in het verkeersbeeld. De agent op de weg is bijna totaal vervangen door trajectcontroles en flitspalen, staandehoudingen zijn zeldzamer dan kippenvleugels op een PvdD-barbecue. Als we nou eens zouden beginnen met wat meer onopvallende surveillance die de grootste hufters uit het verkeer plukt dan zijn we al een heel eind. Maar, goed nieuws: het aantal staandehoudingen nam vorig jaar toe.

Laten we realistisch zijn ten opzichte van bovenstaande: iedereen wil dat de politie meer doet, terwijl het aantal agenten niet toeneemt. Naar schatting is slechts 20% van alle criminaliteit zichtbaar en er wordt geen budget vrijgemaakt voor meer blauw op straat. Dat gaat dus nooit werken.

Met het pleiten voor veel meer bekeuringen staat de SWOV-baas overigens alleen, Kamerbreed is er juist meer en meer verzet tegen het geautomatiseerde boetesysteem dat meer dan 90% van alle bonnen in het laatje brengt. Het ironische is overigens dat van der Knaap zojuist opnieuw werd ingehaald door de cijfers: enkele uren na publicatie van het interview meldde het ministerie van VenJ dat het aantal boetes in 2016 met 1,5 miljoen toenam tot 9,5 miljoen stuks. Het zal ons benieuwen hoe veel veiliger Nederland daar mee geworden is...