/https%3A%2F%2Fcdn.pijper.io%2Fsource%2Fautobahn%2F0d1b21ee14_Verkeersveiligheid.jpg)
Nederland is nu nog het op-twee-na verkeersveiligste land van Europa, maar dreigt deze hoge positie te verliezen. Het aantal verkeersdoden stijgt en doelstellingen dreigen niet gehaald te worden. Om die reden klommen een paar dozijn organisaties - waaronder de ANWB, SWOV en het Verbond van Verzekeraars - in de pen om een Verkeersveiligheidsmanifest te maken, teneinde het tij te keren en ons verkeer veiliger te maken. Jammer genoeg komen ze hierin niet veel verder dan de even welbekende als afgekloven controlereflex.
Laten we beginnen met de feiten: het aantal verkeersdoden in Nederland daalde niet in 2015, maar steeg met 9%. Voor 2016 (cijfers nog niet bekend) verwachten we eveneens een stijging. Ook het aantal zwaargewonden stijgt: in 2015 waren dit er liefst 21.300 (op niet minder dan 850.000 aanrijdingen). De maatschappelijke kosten van ongevallen bedragen inmiddels ruim 14 miljard euro per jaar en alles wijst er op dat de gestelde doelen voor 2020 (maximaal 500 doden en 10.600 ernstig gewonden) niet gehaald gaan worden.
Kortom: er is weinig reden om opgewekt te zijn en vanuit de droge feiten begrijpen wij volledig waarom dit manifest is opgesteld en vandaag aan de Tweede Kamer wordt aangeboden. Waar de opstellers in de fout gaan is in de zoektocht naar oorzaken en oplossingen. Naar onze mening zijn er twee belangrijke oorzaken voor het verslechteren van de cijfers: vergrijzing en smartphonegebruik. De gevolgen van het eerste kan je niet tegengaan, tenzij je je toevlucht neemt tot rigoureuze maatregelen als een bejaardenophokplicht of -genocide à la Logan's Run, allebei onwenselijke en enigszins controversiële instrumenten.
De cijfers tonen dat het aandeel van de 60-plussers onder de verkeersdoden in vijf jaar tijd is gestegen van 38% tot 47%, en het is niet ondenkbaar dat we over 2016 over de 50% gaan. Oudere mensen zijn meer kwetsbaar en ze worden bovendien steeds talrijker in Nederland. Eigenlijk is de stijging van ongevallen van deze risicogroep een voldongen feit, maar dat kan je als van overheidsgeld afhankelijke organisatie (SWOV) natuurlijk niet accepteren. Dat is precies de reden waarom clubjes als de SWOV met infantiele dumbing down-schijnoplossingen als 'het aanpassen van kruispunten' komen. Het enige dat schade door en aan bejaarden kan indammen is het ontwikkelen van meer autonome auto's. Deze komen er aan, maar ze zijn er nog niet. Tot die tijd moeten we er ons bij neerleggen dat deze categorie verkeersdeelnemers er negatief uitspringt en dit bovendien zal blijven doen voor het aandeel ongevallen per fiets, te voet, of per scootmobiel. Of je moet ze een airbagpak willen aantrekken.
We hebben het eerder gezegd en we herhalen het: smartphonegebruik in het verkeer is de hel. Je kunt niet je aandacht bij het verkeer houden als je swipet over informatie op je telefoonscherm en het ding gebruiken terwijl je in je 1.500 kg zware auto tussen zwakkere verkeersdeelnemers dendert is niets dan moorddadig. Autorijden is handen aan het stuur en je blik vooruit, niets anders. Wie het niet kan opbrengen om zelfs deze basale concentratie in acht te nemen die pakt maar een bus of taxi en mensen die gepakt worden terwijl ze al slingerend met hun smartphone lopen te kloten mogen van ons stante pede hun rijbewijs inleveren.
Helaas is het makkelijker het probleem te benoemen dan een oplossing te vinden, hoewel dit het enige voorbeeld is waar het mantra van 'meer controle' op zijn plaats is. Een steeds toenemender bron van ellende is afleiding door smartphones. We hebben geen cijfers om dit te bewijzen, maar je hoeft alleen maar in het dagelijks verkeer om je heen te kijken om deze conclusie te trekken.
In de 20 kantjes van het manifest (PDF) worden vijf oplossingen gegeven:
- Veilige infrastructuur
- Innovatieve middelen
- Opleiding en gedrag
- Handhaving
- Registratie, monitoring en beleid.
Met name onder het punt 'veilige infrastructuur' is Nederland de laatste jaren nogal doorgeschoten met de rubberen tegeltjesmentaliteit: je vindt bijna geen 80-weg meer zonder doorgetrokken streep, want stel je voor dat mensen elkaar gaan inhalen terwijl ze 500 meter vooruit kunnen kijken. Dit hebben we te danken aan dit soort levensmoeë gepensioneerde Mercedesbestuursters. Helaas zit er ook de komende jaren een uitbreiding van de beperkende maatregelen, waaronder meer 30-zones in de bebouwde kom, aan te komen, om maar alle risico uit te sluiten.
Puntje 4 is eveneens belangrijk: alleen door meer te handhaven zou Nederland 70 tot 90 doden per jaar bespaard blijven. Een stelling die wel gemaakt kan worden, want de opstellers weten ook dat de politie niet binnen een jaar even veel mankracht op handhaving kan zetten.