De vijf grootste criminelen van de Formule 1

In de top van de autosport gaat niet altijd alles even eerlijk. Soms komt de sport zelfs met de ergste figuren uit de onderwereld in aanraking. Dit zijn vijf van de grootste criminelen uit de geschiedenis van de Formule 1.

1. Andrea Sassetti

Het inmiddels legendarische Andrea Moda Formula is een goede kanshebber voor het slechtste Formule 1-team aller tijden. De formatie ontstond nadat Italiaanse vrouwenschoenenmagnaat Andrea Sassetti het dramatisch presterende Scuderia Coloni overnam aan het einde van 1991.

Andrea Moda raakte in opspraak door slechts een enkele, licht aangepaste Coloni mee te nemen naar de eerste Grand Prix, constante rijderswissels (waarna de FIA ingreep), het inhuren van medewerkers van zijn schoenenfabriek als monteurs en chauffeurs en het opzettelijk saboteren van de tweede auto bereden door toekomstige Stig Perry McCarthy. De arme Brit werd bijvoorbeeld doelbewust met een beschadigde stuurkolom (op Spa!) en regenbanden op een droge baan naar buiten gestuurd.

Terwijl het hele circus nog in volle gang was werden er grote vraagtekens geplaatst bij de oorsprong van Sassetti's fortuin. Andrea zou zijn geld verkregen hebben van zijn vader of gewonnen hebben in een potje poken. Kwadere tongen beweerden echter dat de Italiaan banden had met de georganiseerde misdaad.

Een incident in Sasseti's eigen nachtclub vlak na de Grand Prix van Monaco leek die laatste theorie te onderstrepen. De disco werd door onbekende daders in brand gestoken, waardoor Sassetti naar buiten gedwongen werd. Daar werd hij door ongeziene belagers onder vuur genomen, maar niet geraakt.

Na de gefaalde aanslag waren Andrea Sassetti's problemen echter niet voorbij. In de paddock van Spa Francorchamps werd hij uiteindelijk gearresteerd op verdenking van het vervalsen van de facturen voor de Judd V10-motoren en algemene fraude. Kort daarop oordeelde de FIA dat Andrea Moda Formule niet op F1-niveau gerund werd en de sport imagoschade toebracht. Bij de volgende race in Monza werden de vrachtwagens van het team de toegang geweigerd.

Sassetti verdween daarna van het toneel, maar bleef restaurants en nachtclubs runnen in Italië. In 2015 liep hij echter weer tegen de lamp voor fraude rond faillisementen. De toen 55-jarige zakenman kreeg een gevangenisstraf van zes maanden opgelegd.

2. Prince Malik Ado-Ibrahim

De 'Nigeriaanse prins' is een bekende oplichtingstrucje in internetland. Het standaard verhaaltje van een vermogende vorst die hulp nodig heeft bij het losweken van zijn fortuin is zo passé dat een echte versie ongelooflijk lijkt. Toch wist het team van Arrows in 1999 een heuse Nigeriaanse prins te strikken als hoofdsponsor.

Toenmalige teameigenaar Tom Walkinshaw sloot een deal met ene Prince Malik Ado Ibrahim voor 25% van de aandelen van het team. In ruil daarvoor mocht de goede prins de naam van zijn bedrijf op de Arrows A20 plakken. In typische stijl was 'T-Minus' echter weinig meer dan een uitgebreid, peperduur luchtkasteel.

Het idee achter het merk was dat andere grote merken de rechten voor de naam 'T-Minus' zouden kunnen inkopen en gebruiken voor hun eigen producten. Ado-Ibrahim had zijn zinnen gezet op een deal met Lamborghini, maar dat draaide op niets uit. Een merk dat een ander merk koopt om van de merkidentiteit te profiteren is kennelijk geen goed zakenmodel. Naast die opzet zou T-Minus zich gaan richten op energiedrankjes en omgestickerde kleding en motorfietsen.

Aangezien T-Minus op niets uitliep was het geen verrassing dat Prince Malik de beloofde 125 miljoen dollar voor de aandelen in Arrows niet op tafel kon leggen. Toen de prins een deadline miste voor de aankoop van meer aandelen greep Walkinshaw de controle weer terug en werden de T-Minus stickers verwijderd. Vanwege die actie kwam Arrows lijnrecht tegenover Morgan Grenfell te staan. De investeringsbank had Ado-Ibrahim namelijk geholpen met de aankoop van de aandelen.

Prince Malik Ado-Ibrahim verdween ondertussen als sneeuw voor de zon, en wist zo alle aanklachten to ontduiken. Ruwweg tien jaar later werd hij echter alsnog gepakt voor een zaak rond een jonge NASCAR-coureur. Ado-Ibrahim zou geld gestolen hebben dat bedoel was voor het bevorderen van de carrière van de coureur. De prins werd vrijgesproken, maar kon vanwege meerdere aanklachten van meineed in de aanloop naar de zaak zijn cel in Texas niet verlaten. Uiteindelijk wist hij op borgtocht vrij te komen.

Twee jaar later werd hij weer voor het Texaanse gerecht geroepen vanwege fraude bij het door hem mede opgerichte energiebedrijf The Bridge. Prince Malik zou 200.000 dollar in eigen zak gestoken hebben. De uitkomst van die zaak is niet bekend. Na de tweede zaak in Texas besloot hij echter terug te keren naar Nigeria, waar hij opnieuw werk vond in de energiesector. In juni 2022 startte hij een politieke carrière als nieuwe leider van de Young People's Party. De presidentsverkiezingen in februari 2023 wist hij echter niet te winnen.

3. Jean-Pierre van Rossem

Een heuse Nigeriaanse prins as oplichter is al gek genoeg, maar een jonge entrepreneur uit het veel minder exotische België bewees dat het nog veel vreemder kan. Economist Jean-Pierre van Rossem bouwde eind jaren '80 een imperium op vanwege zijn bijzondere gave voor het voorspellen van de aandelenbeurs. Via zijn investeringsmaatschappij Moneytron beheerde Van Rossem het vermogen van allerlei vermogende figuren, waaronder de koninklijke familie van België.

Het geld vloeide zo rijkelijk dat Van Rossem zich op een gegeven moment eigenaar mocht nomen van twee privejets, een groot jacht en maar liefst 108 Ferrari's. In 1989 voegde hij daar een Formule 1-team aan toe. De Belg werd namelijk titelsponsor van Moneytron Onyx Grand Prix, een team dat gepromoveerd was uit de Formule 3000. Na een moeilijke start van het seizoen toonde de ORE-1 veel potentieel. Met Stefan Johansson achter het stuur pakte de auto een vijfde plek in Frankrijk en zelfs een podium in Portugal.

In de aanloop naar 1990 was de flamboyante Van Rossem zijn interesse in Onyx echter alweer kwijtgeraakt. Constante ruzies leidden tot het vertrek Onyx oprichters Mike Earle en Greg Field, waarna Van Rossem zelf eieren voor zijn geld koos. Eerder had de Belg gedreigd te stoppen met de F1 als het hem niet zou lukken een motordeal met Porsche of Honda te sluiten. Uiteindelijk hield hij daad bij het woord.

Terwijl Onyx verder ploeterde onder leiding van Zwitserse supercarbouwer Peter Montverdi begon Van Rossem's Moneytron-kasteel in te storten. Moneytron's voorspellende vermogen zou gebaseerd zijn op een geavanceerde supercomputer die alle beurshandelingen zou kunnen voorspellen. Het apparaat werd bewaard in een verduisterde kamer waar niemand behalve Jean-Pierre toegang toe had. Uiteindelijk bleek het gigantische computerbrein echter helemaal niet te bestaan. De zwendel had echter zo goed gewerkt dat Van Rossem 860 miljoen dollar voor zichzelf vergaard had. Via een pyramide-structuur had hij geprobeerd zijn klanten tevreden te houden.

In 1991 werd hij gearresteerd voor de grootschalige fraude. Van Rossem verklaarde zijn actie als een manier om het kapitalistische systeem te dwarsbomen. Pas in 1995 werd hij veroordeeld tot vijf jaar cel en de terugbetaling van 28 miljoen Belgische francs. De vele voertuigen in zijn collectie werden verbeurdverklaard of verkocht om de kosten te dekken.

Datzelfde jaar had de excentriekeling een eigen politieke partij gesticht, waarschijnlijk om immuniteit te verwerven. Dat plan bleek te werken: de Radicale Omvormers en Sociale Strijders voor een Eerlijker Maatschappij kreeg drie zetels in het Belgische parlement. Als leider van ROSSEM bezette hij een stoeltje in het Belgische Huis van Volksvertegenwoordigers (1991-1995) en het Vlaamse parlement (1992-1995). Na een sabbatical van bijna tien jaar probeerde hij in 2014 een comeback te maken met ROSSEM, maar de campagne faalde.

Jean-Pierre van Rossem overleed op 13 december 2018 op 73-jarige leeftijd.