De vijf circuits waar de Grand Prix van Spanje verreden werd

Met de nieuwe locatie in Madrid in het vooruitzicht is het hoog tijd om even terug te kijken op al die andere circuits die de Spaanse vlag mochten voeren. We zetten ze even voor je op een rijtje.

Formule 1 Dylan Smit
De vijf circuits waar de Grand Prix van Spanje verreden werd

1. Pedralbes (1951, 1954)

De allereerste Grand Prix van Spanje vond al in 1923 plaats op de extreme banking (66 graden) van de twee kilometer lange Sitges-Terramar oval. Dat circuit heb je misschien wel eens gezien in een aflevering van The Grand Tour. Van een wereldkampioenschap - of de Formule 1 in zijn geheel - was op dat moment uiteraard nog geen sprake.

Het duurder uiteindelijk tot het tweede seizoen van de Formule 1 voordat Spanje een plekje op de kalender kreeg. Een bijzonder lang, breed en razendsnel stratencircuit in Barcelona werd het toneel van de finalerace van 1951. De race telde 70 ronden, waardoor de totale afstand op 442 kilometer kwam. Dat is zo'n 137 meer dan een moderne GP. Elke ronde duurde bovendien meer dan twee minuten.

De grote Juan Manuel Fangio won de eerste Grand Prix van Spanje in de dominante Alfa Romeo 159 'Alfetta', feitelijk een ontwerp van vóór de oorlog. In 1953 werd de het circuit even overgeslagen, maar een jaar later maakte het een comeback.

Bij de editie van 1954 pakte de vooruitstrevende Lancia D50 van Alberto Ascari pole, maar op de racedag zegevierde Mike Hawthorn's meer traditionele Ferrari. Saillant detail: twee jaar later zou Ferrari met een aangepaste versie van de Lancia de titel winnen.

Winnende coureurs:
Juan Manuel Fangio, Mike Hawthorn

Winnende constructeurs
Alfa Romeo, Ferrari

2. Jarama (1968, 1970, 1972, 1974, 1976-1981)

Na 1954 bleef het even stil in Spanje. In 1967 werd het vuurtje echter weer aangewakkerd met een non-kampioenschapsrace op het splinternieuwe, door Nederlander John Hugenholtz getekende circuit van Jarama, op ongeveer veertig kilometer van Madrid.

Het korte rechte stuk en de overvloed aan langzame, krappe bochten maakte inhalen bijzonder moeilijk op het circuit. In 1968 kreeg Jarama desondanks officiële WK-status. Die eerste editie werd gewonnen door Graham Hill in zijn Lotus 49.

Na 1968 begon Jarama af te wisselen met het stratencircuit van Montjuïc nabij Barcelona, een deal die duurde tot 1976.

De meest in het oog springende race was ook meteen de laatste. In 1981 verbaasde de altijd vurige Gilles Villeneuve vriend en vijand door met de onhandelbare maar zeer krachtige Ferrari 126CK de overwinning te pakken. De trein van beter sturende, maar minder vermogende auto's echter hem werd een iconisch beeld.

Met de komst van ground effect en turbomotoren werd Jarama voor 1982 als te smal en te gevaarlijk bestempeld voor de moderne Formule 1.

Winnende coureurs:
Graham Hill, Jackie Stewart, Emerson Fittipaldi, Niki Lauda, James Hunt, Mario Andretti, Patrick Depailler, Alan Jones, Gilles Villeneuve.


Winnende constructeurs:
Lotus, March, Ferrari, McLaren, Williams.

3. Montjuïc (1971, 1973, 1975)

Op de oneven jaren tussen de races op Jarama waagde het F1-circus zich op het glooiende stratencircuit van Montjuïc. Doordat de baan tegen de klok in liep en voor helft razendsnel en tergend langzaam was, hadden de teams de grootste moeite om hun bolides juist af te stellen. Jackie Stewart wist de eerste editie in 1969 te winnen in zijn van bizar hoge vleugels voorziene Matra MS80.

Door de veiligheidscampagnes van diezelfde Stewart werd het circuit steeds meer in twijfel getrokken. In 1975 werd helaas pijnlijk duidelijk hoe achterhaald Montjuïc was. Op ronde 26 brak de achtervleugel van de Embassy Hill van Rolf Stommelen, waarna de Duitser de controle verloor en over de vangrails knalde. De wagen vloog het publiek in, waarbij uiteindelijk vier dodelijke slachtoffers vielen. Stommelen overleefde de crash met een gebroken been, pols, en twee ribben.

Na het tragische ongeval werd de Grand Prix op Montjuïc voorgoed geschrapt van de kalender. De laatste race had een bitterzoet randje: de zesde (en op twee na laatste) plek van Italiaanse coureur Lella Lombardi betekende de eerste en enige keer dat een vrouw een een WK-punt zou scoren.

Winnende coureurs:
Jackie Stewart, Emerson Fittipaldi, Jochen Mass.

Winnende constructeurs:
Matra, Tyrrell, Lotus, McLaren.

4. Jérez (1986-1990)

Nadat Jarama als te oud bestempeld werd nam Spanje opnieuw een gedwongen pauze in de Formule 1. In de tussentijd werd er opnieuw een splinternieuw circuit neergezet, dit keer in het diepe zuiden van het land. De afgelegen locatie werkte frustrerend, maar het glooiende circuit beloofde veel goeds.

Dat werd meteen waargemaakt bij de eerste editie, waarin Ayrton Senna en Nigel Mansell het publiek trakteerden op een keihard gevecht en een fotofinish. Bij de laatste editie in 1990 was het circuit het toneel van een meer vervelende gebeurtenis.

Tijdens de vrijdagtraining verloor Lotus-coureur Martin Donnelly de controle. Bij de crash spleet zijn auto in tweeën, waarna de Ier met stoel en al de baan op werd geslingerd. Als door een wonder overleefde Donnelly de horrorcrash.

Jérez verdween het jaar daarop van de kalender, maar maakte in 1994 en 1997 een comeback onder de paraplu van de Grand Prix van Europa. In dat laatste jaar vond de controversiële finalerace van het kampioenschap plaats.

Winnende coureurs:
Ayrton Senna, Nigel Mansell, Alain Prost.

Winnende constructeurs:

5. Catalunya (1991-2026)

In 1991 was het de beurt aan wat uiteindelijk het langst dienende circuit onder de Spaanse vlag zou worden. Circuit de Catalunya-Barcelona was het derde nieuwe gebouwde circuit op rij. De stap voorwaarts die met de baan gezet werd zou ervoor zorgen dat het evenement bijna dertig jaar stabiel zou blijven. Helaas betekende die stabiliteit - vooral na de installatie van de chicane in 2007 - vaak ook zeer saaie races.

Desondanks wist Catalunya een paar klassiekers op te dienen. De eerste overwinning van Michael Schumacher voor Ferrari in 1996 staat er wat ons betreft met kop en schouders bovenuit. Met een beroerd sturende bolide reed Schumi in de stromende regen iedereen het snot voor de ogen. De Duitser leek zelfs voor de lol te spelen met zijn wagen terwijl de rest de grootste moeite had om op de baan te blijven.

Pas twintig jaar later volgde er weer een spannende GP op Catalunya. Door de kamikaze-acties van beide Mercedes coureurs, een verkeerd gekozen pitstrategie voor zijn teamgenoot en goede tractie uit de laatste bocht wist Max Verstappen op zijn debuut voor Red Bull Racing de grootste beker te bemachtigen.

Na 2016 ging het circuit over tot de orde van de dag, wat zorgde voor de nodige klachten. Na meerdere aanpassingen die een averechts effect hadden op de inhaalmogelijkheden werd vorig jaar die nare laatste chicane verwijderd. Van die layout kunnen we echter maar kort genieten: in 2026 wordt het stokje namelijk overgedragen aan een semi-permanente parkeerplaats op een industrieterrein in Madrid.

Winnende coureurs:
Nigel Mansell, Alain Prost, Damon Hill, Michael Schumacher, Jacques Villeneuve, Mika Häkkinen, Kimi Räikkönen, Fernando Alonso, Felipe Massa, Jenson Button, Mark Webber, Sebastian Vettel, Pastor Maldonado, Lewis Hamilton, Nico Rosberg, Max Verstappen.

Winnende constructeurs:
Williams, Benetton, Ferrari, McLaren, Brawn, Red Bull, Mercedes.

Bonus: Valencia Street Circuit

Oke, deze telt natuurlijk eigenlijk helemaal niet. Het stratencircuit van Valencia kreeg immers nooit de officiële titel 'Grand Prix van Spanje' mee. Toch willen we hem je niet onthouden. Het circuit rond de weinig glamoureuze en vooral erg industriële haven van Valencia ontstond al in 2007.

De creatie van de baan was niet zo eenvoudig als je zou denken. Naast het afsluiten van bestaande wegen moest de organisatie elk jaar een 140 meter lange brug vastlassen speciaal voor de race.

Het circuit verwierf al snel de reputatie voor extreem saaie races. Net als bij voorganger Jarama zat het venijn hem echter in de staart. De laatste editie in 2012 zat vol sensatie, en leverde en emotionele overwinning op voor Fernando Alonso. Naast hem op het podium stond Michael Schumacher, die met een derde plaats het eerste en enige podium van zijn tweede carrière pakte.

Vanwege financiële problemen kwam de race in 2013 niet terug. Het circuit ligt er inmiddels volledig verlaten bij.

Winnende coureurs:
Felipe Massa, Rubens Barrichello, Sebastian Vettel, Fernando Alonso.


Winnende constructeurs:
Ferrari, Brawn, Red Bull.

Formule 1
  • Formula 1, Jiří Žemlička, Public domain, via Wikimedia Commons, Desmodromico, By Jerez.svg: Will Pittenger, Uppsaloderivative work: Gpmat - This file was derived from: Jerez.svg, CC BY-SA 4.0

Om te voldoen aan wet- en regelgeving rondom kansspelen zouden we graag eenmalig willen weten of je 24 jaar of ouder bent.