Gaan we weer, Milieudefensie zaait dood en verderf

We citeren bij wijze van hoge uitzonder de VolksBeobachter omdat de kern van de zaak goed gevat wordt: "Actiegroep Milieudefensie eist van de staat dat de luchtkwaliteit overal in Nederland binnen een half jaar voldoet aan de Europese normen. Nu worden die normen op tientallen plaatsen nog overschreden, vooral door te hoge concentraties fijnstof en stikstofdioxide die veroorzaakt worden door verkeer en intensieve landbouw. Als gevolg hiervan gaan volgens de milieuorganisatie 'elk jaar vele duizenden mensen eerder dood'."

Wij zijn niet zo geïnteresseerd in discussies over het taboe op de dood, gezanik over hoeveel picogram van dittum of dattum kanker veroorzaakt en hoe statistisch verantwoord dit allemaal wel niet is. Wij denken dat Milieudefensie haar zaak op degelijk onderzoek baseert. Ze hebben nog gelijk ook: als er Europese normen zijn over de vereiste luchtkwaliteit, dan moeten wij ons daar aan houden. Fair enough.

Wat ons wel tegenstaat is het frame van Milieudefensie. Dat heeft de campagneleider mooi uitgekiend, maar het is misleidend. Milieudefensie eist schone lucht op als mensenrecht. Volgens juristen zou je dit nog wel hard kunnen maken, vanwege het verband tussen een tokkeldiesel en gezondheid. En in Artikel 25 van de Mensenrechten staat iets over gezondheid. Niemand is voor aantasting van de Mensenrechten (hoewel er een paar idote tussen staan) en dus kan Milieudefensie het argument - retorisch gezien - niet verliezen. Op inhoud is er echter wel een belangrijk bezwaar in te brengen.

Sinds de publicatie van Silent Spring is ons milieu veel schoner geworden, omdat we toen inzagen dat de wereld naar de tyfus zou gaan als we niet deden wat de milieubeweging zei. De milieubeweging had gelijk. Maar je kunt ook in de overdrive gaan. Zo worden ons al decennia duizenden doden beloofd. En die kunnen ook best zijn gevallen. Punt is alleen dat organisaties als Milieudefensie dit willen voorkomen door andere rechten in te perken. Je moet je afvragen hoe ver je kunt gaan.

Wat betreft het bizarre autoplan van de PvdA om auto's met verbrandingsmotor rücksichtlos te verbieden schreven wij in verband hiermee al over de analogie tussen antiterrorisme-maatregelen en het inperken van burgerrechten. "Let op de milieu- en bijbehorende gezondheidskaart: als je tegen extreme plannen bent om vervuiling aan te pakken of de volksgezondheid te verbeteren, ben je 'dus' voor zieke kinderen. Zie maar eens van dat frame af te komen. Toch is het niet zo lastig als het lijkt. Leidend is het principe dat het doel niet altijd de middelen heiligt: wie de lijn van de PvdA volgt, verliest zijn vrijheid om vlees te eten, op vliegvakantie te gaan, of überhaupt iets milieubelastends te doen. Milieu-principes zijn leuk en soms nodig, maar ze zijn nooit (nee, nooit) gratis. Zeker niet als er verboden in het spel zijn, dan wordt uw vrijheid aangetast. Niet in de laatste plaats omdat de milieubeweging een rupsje Nooitgenoeg is; soms is waarschuwen voor een glijdende schaal helemaal geen drogreden maar gebaseerd op ervaringen uit het verleden."

Desgevraagd laat Milieudefensie bij monde van campagneleider Anne Knol weten: "ik vertel natuurlijk het liefst over de oplossingen en hoe het anders kan. Maar die duizenden doden (en veelvoud aan zieken) zijn helaas wel de waarheid. Dus op het moment dat de urgentie van luchtvervuiling besproken wordt, is die waarheid wel van belang."

Heeft ze helemaal gelijk in. Net als het bespreken van rechten die we zullen verliezen. Want gratis bestaat niet.