Tien auto's met bijzondere manieren om te schakelen

Een andere versnelling inleggen klinkt als de gewoonste zaak van de wereld, maar verschillende fabrikanten vonden toch een unieke, soms zelfs bizarre manier om het proces te voltooien. Dit zijn tien van meest opvallende voorbeelden.

1. Bendix-Hudson Electric Hand

De Amerikaanse autoindustrie is al decennia verbonden aan de traditionele automaat met koppelomvormer. Voordat die transmissie een traditie werd reden ook de Yanks echter allemaal met een handbak rond. In 1935 kwam het innovatieve automerk Hudson in samenwerking met Bendix echter met een alternatief: de Electric Hand.

De elektro-hydaulische drieversnellingsbak was geen volledige automaat, maar een preselector. Met en klein pookje in een traditioneel H-patroon kon de bestuurder de volgende versnelling bepalen. Wanneer je de gekozen versnelling echt nodig had drukte je de koppeling even in, waarna twee hydraulische cilinders het schakelmechanisme automatisch bedienden.

Hudson adverteerde het systeem als een veiligheidsoptie omdat de bestuurder zijn of haar handen langer aan het stuur kon houden. Ook maakte het een brede driezits bank mogelijk. Voor de zekerheid werd een normaal schakelmechanisme meegeleverd.

De Electric Hand was tussen 1935 en 1938 een optie op de modellen van Hudson en budgetmerk Terraplane. Het systeem werd later ook geleverd op de innovatieve voorwielaangedreven Cord 810/812 en de beruchte Tucker 48 Sedan. De opkomst van stuurkolomschakeling maakte de ingewikkelde Electric Hand echter grotendeels overbodig.

2. Abarth 695 BiPosto dogring

Abarth kennen we als weinig meer dan een marketingoefening om sportieve Fiats aan de man te brengen. De Italianen lijken zich hiervan bewust te zijn en steeds maar extremere manieren te vinden om zich te onderscheiden. Het toppunt kwam in 2015 met een peperdure optie voor de 695 BiPosto. Het hardcore hatchbackje kreeg namelijk een heuse 'dogring' versnellingsbak mee.

De handgeschakelde vijfbak was afkomstig van de Assetto Corse-competitieversie en kon zonder koppeling bediend worden. De bestuurder moest er echter wel zeer zeker van zijn dat hij bij het juiste toerental probeerde te schakelen. Zat je verkeerd, dan kreeg je te maken met keihard geknars, zeker bij een ambitieus uitgevoerde terugschakelactie.

De optie kostte maar liefst 11.000 euro en vond daardoor maar slechts een beperkt aantal kopers.

3. Porsche Tiptronic knoppen

Van een merk als Porsche verwacht je uiteraard een bepaald niveau van sportiviteit. De automatisch versnellingsbakken van het merk lieten het op dat punt echter maar al te vaak afweten. Na een serie weinig inspirerende traditionele automaatbakken probeerden de Duitsers het in 1997 anders met het 'Tiptronic'-systeem.

De vijftraps automaat van ZF of Mercedes-Benz werd bedien met een viertal knoppen aan het stuur. Zowel aan de linker en rechterkant kon op en neer geschakeld worden, waardoor het systeem met één hand te bedienen was. Het eindresultaat had echter dezelfde beleving als het verstellen van de airco of het volume van de radio.

Vreemd genoeg besloot Porsche de Tiptronic-aanpak in licht gewijzigde vorm te behouden voor de eerste PDK-modellen in 2008. Dit keer had de bestuurder echter de optie om een van de knoppen in te drukken (opschakelen) of aan te trekken. Pas in 2010 koos het merk voor de inmiddels breed ingezette paddle shifters.

4. Saab Sensonic

Saab's Sensonic is - mede dankzij de heren van Top Gear - inmiddels een beruchte misser in de autoindustrie. Het systeem was bedoeld als de ideale combinatie van het comfort van een automaat en de flexibiliteit en sportiviteit van een handbak. De Sensonic-transmissie was identiek aan een normale handgeschakelde transmissie, op de elektronisch bediende koppeling na.

Wanneer de bestuurder de pook aanraakte werd de koppeling door de computer geactiveerd. Servomotoren hielpen vervolgens de schakelactie te voltooien. Wanneer de auto stil stond in de versnelling werd de koppeling alleen bediend als er gas gegeven werd. Stond je langere tijd stil in de versnelling, dan moest je niet vergeten op de rem te gaan staan. Wanneer geen van beide pedalen bediend werd volgde er namelijk een waarschuwingstoon en werd de motor na zeven seconden automatisch uitgeschakeld.

Zoals gedemonstreerd door James May had het Sensonic-systeem echter meer nadelen dan voordelen. In tegenstelling tot een traditionele automaat had de bak geen kruipfunctie, waardoor de bestuurder met het gas moest spelen om de koppeling aan het werk te krijgen. Omdat de koppeling niet functioneerde als er geremd werd was bijvoorbeeld parkeren op een heuvel een hels karwei.

Sensonic was vanaf 1995 leverbaar op 900-modellen met de tweeliter turbomotor. In 1997 werd het systeem alweer uit productie gehaald.

5. Porsche's 'omgekeerde' PDK-pook

Toch maar even terug naar onze vrienden van Porsche. Nadat het Tiptronic-debacle hersteld was presteerde de Duiste sportwagenbouwer het namelijk om nog een fout te maken. De centrale pook van het systeem werkte in de handmatige modus namelijk precies zoals je het niet zou verwachten.

Net als bij de Tiptronic-knoppen moest de bestuurder de pook naar voren duwen om op te schakelen, en naar achteren halen om terug te schakelen. Aangezien je bij het opschakelen juist in je stoel gedrukt wordt werkte het systeem bijzonder tegenstrijdig.