Maximumsnelheid in Nederland: een geschiedenis

Een wegennet is iets dynamisch, en er horen door de jaren heen andere regels en eisen bij. Tot 1974 gold op de Nederlandse snelwegen - die hun oorsprong in de jaren ’30 vinden - het principe van freie Fahrt, dat we van onze oosterburen kennen. De enige beperkende factor was de weginrichting en de capaciteit van de auto. We hebben het immers over 45 jaar geleden, toen je - uitzonderingen daargelaten - blij mocht zijn als je auto hevig steunend in de vierde versnelling (de vijfbak kwam pas later) 140 of 150 km/u haalde, terwijl de loodhoudende benzine rijkelijk door de carburateur stroomde. Een heikel karwei, in een voertuig dat was opgetrokken uit pisbakkenstaal en elke vorm van veiligheid ontbeerde. Op een enkele gordel na misschien.

In februari 1974 kregen wegen buiten de bebouwde kom een limiet van 80 km/u, en op zowel autowegen als autosnelwegen werd een limiet van 100 km/u ingevoerd. Op papier dan, want flitspalen en laserguns bestonden nog niet, Koos Spee zat nog in de collegebanken zijn rechtenstudie af te maken, en handhaven van de maximumsnelheid had niet bepaald prioriteit bij oom Agent. De limiet van 100 km/u hield het 15 jaar vol, en toen werd het tijd voor een nieuwe fase. De auto’s werden steeds capabeler, en ook de staat van de snelwegen werd beter. Daarnaast hebben Nederlanders altijd haast, dus werd het tijd de Vmax een stukje op te trekken. Op 1 mei 1988 ging op de autosnelwegen een limiet van 120 km/u in, autowegen bleven op 100 km/u.

130

Deze maximumsnelheid hield het 23 jaar vol, tot de PVV besloot dat we 130 moesten gaan rijden. Deze eis kwam in het regeerakkoord, en na een aanloopfase in 2011 werd op 1 januari 2012 130 km/u de norm. Niet dat dit over heel Nederland werd uitgesmeerd, onze snelwegen veranderden in een lappendeken van verschillende limieten. Onder druk van de stikstofcrisis verandert deze lappendeken mogelijk in een mooi uniform systeem, waarin 100 km/u de norm wordt. Het doel: de stikstofuitstoot dusdanig terugdringen zodat bouwprojecten (weer) gestart kunnen worden, en thans werkeloze bouwvakkers niet in werkloze bouwvakkers veranderen. Voor inwoners van de Randstad minder ingrijpend dan voor mensen elders, want in de Randstad mag je toch op weinig plekken harder dan 100. Toch is het niet bepaald een maatregel waar we naar uitkijken, áls hij doorgaat. Er wordt vrijdag uitsluitsel van het kabinet verwacht over de maximumsnelheid en andere zaken.

Foto: Duitsers steken in 1974 de grens met Nederland over.